Temat: Rodzaje i gatunki literackie
Podstawa programowa:
- 1. 1), 2); 2. 1), 2), 3), 6)
- 3. 1), 2), 3);
- 1. 1), 2), 6), 7); 2. 3)
- 1, 2, 6, 7, 8
Cele lekcji:
- usystematyzowanie wiadomości o rodzajach i gatunkach literackich
- doskonalenie umiejętności określania charakterystycznych cech rodzajów i gatunków literackich
- doskonalenie umiejętności przypisywania danego utworu do odpowiedniego rodzaju
literackiego
- kształcenie umiejętności odróżniania gatunków epickich, lirycznych i dramatycznych
Metody pracy:
heureza, metoda oglądowa, metoda ćwiczeń praktycznych.
Formy pracy:
zbiorowa, indywidualna, grupowa.
Środki dydaktyczne:
Plansze: teoria literatury/ rodzaje i gatunki literackie, https://sjp.pwn.pl//, WSiP net.pl kształcenie literackie i kulturowe/ rodzaje i gatunki literackie, program LearningApps.org, książki, Plansze interaktywne WSiP.
Tok lekcji
- Uczniowie, korzystając ze Słownika języka polskiego /https://sjp.pwn.pl//, podają definicję rodzaju literackiego i gatunku literackiego.
rodzaj literacki- zespółutworówliterackich,owspólnychcechachgenetycznych, kompozycyjnychijęzykowo-stylistycznych
gatunek literacki- formautworuliterackiego,podrzędnawstosunkudorodzajuliterackiego
Nauczyciel wyjaśnia, czym różnią się te pojęcia.
- Korzystając z tablic wyświetlonych na tablicy interaktywnej, podają charakterystyczne cechy dla poszczególnych rodzajów.
Liryka/ utwór pisany wierszem, podmiot liryczny, sytuacja liryczna, środki stylistyczne/.
Epika /narrator, fabuła, bohaterowie, czas i miejsce wydarzeń, utwór pisany prozą/.
Dramat/ podział na akty, sceny, odsłony, role, tekst główny, tekst poboczny, dialog i monolog, akcja/.
- W oparciu o poznany materiał uczniowie nazywają rodzaj literacki podanych książek, np.
„Opowieść wigilijna”- epika
„ Na swoje księgi” – liryka
„Zemsta” - dramat
- Uczniowie odczytują poszczególne gatunki reprezentatywne dla poszczególnych rodzajów literackich. Sporządzają notatkę, wpisując wyrazy do tabeli.
|
EPIKA |
LIRYKA |
DRAMAT |
|
baśń |
hymn |
tragedia |
|
opowiadanie |
pieśń |
komedia |
|
nowela |
fraszka |
utwórdramatyczny |
|
mit |
tren |
|
|
legenda |
sonet |
|
|
powieść
|
|
|
|
dziennik |
|
|
|
pamiętnik |
|
|
|
przypowieść |
|
|
- Uczniowie, pracując w trzech grupach, podają przykłady poznanych utworów dla
poszczególnych rodzajów literackich. Nazywają gatunek. Zapisują na tablicy interaktywnej, np.
|
LIRYKA |
EPIKA |
DRAMAT |
|
„Na zdrowie” - fraszka |
„Latarnik”- nowela |
„Dziady cz. II” – utwór dramatyczny |
|
„ Czego chcesz od nas, Panie” - hymn |
„ Pan Tadeusz” - epopeja |
„Zemsta” -komedia |
|
„Tren VIII” - tren |
„O Piaście” -legenda |
"Balladyna"- tragedia |
|
“Stepyakermańskie”- sonet |
„Lot Komety” -opowiadanie |
|
|
“Nieporzucajnadzieje…”- pieśń |
„Syzyf” - mit |
|
|
|
„Kopciuszek” –baśń
|
|
|
|
“Syzyfoweprace”- powieść
|
|
|
|
“Dzienniki”- dziennik |
|
|
|
“Pamiętnik z powstania warszawskiego”- pamiętnik
|
|
|
|
„Kain i Abel”- przypowieść |
|
- Przypomnienie wiadomości o utworach synkretycznych / utwory liryczno-epickie/: ballada, bajka, satyra, epopeja.
Uczniowie podają przykłady poszczególnych gatunków, np.
ballada- „Świteź”
bajka- „Żółw i mysz”
satyra- „Żona modna
epopeja- „Pan Tadeusz”.
- Uczniowie sprawdzają swoją wiedzę dotyczącą rodzajów i gatunków literackich, korzystając z ćwiczeń zawartych na portalu LearningApps.org. Podchodzą do tablicy interaktywnej i segregują wiadomości, a następnie sprawdzają stopień opanowania materiału.
Zadanie
Ułóż krzyżówkę z wyrazem hasłowym, którym będzie jeden z rodzajów literackich, a wpisywane wyrazy nazwami gatunków literackich.
